Kreatywność człowieka od zarania dziejów prowokowała rozwój ludzkości, a pragnienie utrwalania widzialnej rzeczywistości przez wiele wieków przejawiało się w rysunku, grafice oraz malarstwie.
Przez setki lat pasjonaci-wynalazcy próbowali ujarzmić obraz widzianego świata inaczej niż tylko za pomocą pędzla czy kawałka węgla, jednak prawdziwy przełom nastąpił w XIX wieku kiedy to ludzkość ujrzała pierwszy, złożony aparat fotograficzny ewoluujący do dnia dzisiejszego.
Uniwersalność fotografii, a później filmu spowodowała wykorzystywanie aparatów fotograficznych i technologii wideo w wielu dziedzinach życia włącznie z medycyną. Ta natomiast w obecnym kształcie nie mogłaby istnieć bez zastosowania urządzeń do archiwizacji i transmisji obrazu na co dowodem jest między innymi nowoczesna stomatologia mikroskopowa.
Konstrukcja współczesnych mikroskopów stomatologicznych pozwala na dołączanie do nich różnego rodzaju aparatów fotograficznych, kamer i przetworników wideo uwzględniając najnowsze rozwiązania technologiczne.
Stosowanie w codziennej praktyce dentystycznej urządzeń do archiwizacji i transmisji obrazu ma wiele niepodważalnych zalet. Tym bardziej że współczesny sprzęt foto i wideo oferuje wysoki komfort obsługi oraz dużą wydajność.
Zalety oraz cele archiwizacji i transmisji obrazu pod mikroskopem zabiegowym:
- Plan i przebieg leczenia
Zdjęcia danego przypadku wykonywane pod mikroskopem mogą być wykorzystane do omawiania z pacjentem planu leczenia z uwzględnieniem archiwizacji fotograficznej postępów osiąganych podczas kolejnych zabiegów. Dodatkowo zdjęcia są uzupełnieniem informacji leczenia pacjenta dołączanych do jego karty.
- Dokumentacja wizualna wykonanego leczenia
Dokumentowanie fotograficzne postępów i wyników leczenia jako zabezpieczenie przed ewentualnymi, nieuzasadnionymi prawnymi roszczeniami pacjentów.
- Transmisja w czasie rzeczywistym obrazu pola zabiegowego
Dzięki opcji live wideo istnieje możliwość przekazywania w czasie rzeczywistym obrazu pola zabiegowego widzianego pod mikroskopem do monitorów widocznych dla asysty. Wykorzystywanie tego rozwiązania pozwala personelowi biorącemu udział w zabiegu na większą kontrolę i szybszą reakcję w aktualnie wykonywanych procedurach zabiegowych.
- Transmisja obrazu „na żywo” w celach edukacyjnych
Podczas specjalistycznych szkoleń, kursów bądź konferencji, w których programie jest uwzględniana praca z mikroskopem zabiegowym opcja live pozwala uczestnikom obserwować na ekranach lub monitorach procedury pokazowe wykonywane przez wykładowcę z pułapu widzenia operatora mikroskopu.
- Archiwizacja do celów naukowych i szkoleniowych
Szeroki zakres możliwości wykonywania zdjęć oraz filmów ilustrujących przebieg, systematykę leczenia oraz stopień trudności obsługi danych zabiegów pozwala na wykorzystanie pozyskanego materiału do celów edukacyjnych, szkoleniowych oraz instruktażowych w szerokiej gamie publikacji.
- Marketing praktyki dentystycznej
Fakt stosowania przez daną praktykę stomatologiczną nowoczesnych technologii archiwizacyjnych przy mikroskopie zabiegowym może być wykorzystany do marketingu gabinetu w celach informacyjnych określających zakres wykonywanego leczenia.
- Możliwość wyposażenia mikroskopu zabiegowego w aparat lub kamerę na każdym etapie jego eksploatacji
W większości przypadków dostępne na rynku mikroskopy zabiegowego można wyposażyć w tzw. tory wizyjne na każdym etapie ich eksploatacji. Oznacza to, iż nie ma konieczności inwestowania w opcję foto lub wideo podczas zakupu mikroskopu.
Rozwiązania konstrukcyjne oferowane obecnie przez producentów mikroskopów stomatologicznych obejmują szeroki wachlarz opcji pozwalających lekarzom wybrać optymalne dla nich i ich praktyk propozycje. Inżynierowie mając na uwadze progres technologiczny dokonujący się w fotografii cyfrowej dostosowują swoje urządzenia do współczesnych standardów.
Tor wizyjny – beamsplitter (optyczny rozdzielacz obrazu) z adapterem
Beamsplittery są wieloelementowymi konstrukcjami optycznymi pozwalającymi na rozdzielenie obrazu optycznego widzianego przez obiektyw mikroskopu. Konstrukcyjnie rozdzielacz obrazu transmituje go do adaptera umożliwiającego podłączenie szerokiej gamy cyfrowych aparatów fotograficznych, kamer oraz od stosunkowo niedawna - smartfonów.
Beamsplittery w mikroskopii zabiegowej są stosowane od wielu lat i na bieżąco dostosowywane do współczesnych wymagań stawianych przez producentów aparatów fotograficznych i kamer.
Odbiorniki foto i wideo stosowane w mikroskopii stomatologicznej z wykorzystaniem beamsplitterów
- Kompaktowe aparaty bezlusterkowe
Swego rodzaju rewolucję na rynku urządzeń fotograficznych dokonały aparaty bezlusterkowe tym samym wypierając tradycyjne lustrzanki z wielu dziedzin. Ich główną zaletą jest posiadanie pełnego spektrum ustawień z zachowaniem wysokich parametrów wpływających na jakość wykonywanych zdjęć oraz możliwością wymiany obiektywów. Te cechy przy zminimalizowaniu wagi i gabarytów samego aparatu świadczą o atrakcyjności bezlusterkowców.
Popularność bezlusterkowych kompaktów w mikroskopii zabiegowej jest powodowana przede wszystkim niską wagą „body” aparatu. Wcześniej stosowane lustrzanki instalowane do głowicy mikroskopów ze względu na swój ciężar wpływały negatywnie na ergonomię pracy komplikując manewrowanie głowicą mikroskopu.
Dodatkowo aparaty bezluserkowe posiadają funkcje nagrywania wideo oraz transmisji obrazu „na żywo”, co zdecydowanie poszerza zakres ich zastosowania w gabinecie stomatologicznym. Natomiast fabryczne uzupełnienie ich funkcjonalności o łączność bezprzewodową Bluetooth i WI-FI otwiera szerokie możliwości transmisji danych.
Najpopularniejsze rozwiązania stosowane w mikroskopii stomatologicznej wykorzystują produkty między innymi firm Sony, Canon i Nikon.
Duży zakres oferowanych na rynku produktów oraz profesjonalne doradztwo dystrybutorów mikroskopów pozwalają na dobór optymalnego dla danej praktyki dentystycznej toru wizyjnego z aparatem.
- Kamery sportowe typu GoPro
Konstruktorzy mikroskopów zabiegowych w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań do archiwizacji oraz transmisji danych w pewnym momencie sięgnęli do dziedziny odbiegającej od medycyny.
Jeszcze kilkanaście lat temu nikt nie myślał, że zminiaturyzowane i wytrzymałe kamery wykorzystywane między innymi do filmowania sportów ekstremalnych znajdą zastosowanie w mikroskopii operacyjnej. Jednakże dzisiaj produkty najpopularniejszego amerykańskiego producenta kamer sportowych Go Pro w połączeniu z mikroskopami są wykorzystywane w zaciszu gabinetów stomatologicznych.
Produkty Go Pro są w pełni funkcjonalnymi urządzeniami fotograficznymi oferującymi szeroki zakres wykonywania filmów i zdjęć w wysokiej jakości. Wyposażone w moduły BT oraz WI-FI pozwalają na bezprzewodową transmisję danych oraz zdalne sterowanie z pułapu dedykowanej aplikacji. Najnowszy model Hero 11 Black posiada także opcję sterowania głosem.
Go Pro z racji swoich gabarytów oraz możliwości streamingu HDMI (przesył strumieniowy w czasie rzeczywistym) jest atrakcyjną alternatywą do aparatów bezlusterkowych.
Biorąc pod uwagę fakt, iż po pracy należy się odpoczynek (często aktywny), kamerę Go Pro pod odłączeniu od mikroskopu można wykorzystywać do filmowania np. popisów w base jumpingu lub kitesurfingu.
- Smartfony
Wszechobecność smartfonów nie ominęła również mikroskopii zabiegowej. Smartfony popularnych producentów można z powodzeniem wykorzystywać do pracy w powiększeniu.
Zasada instalacji nowoczesnego smartfona przy mikroskopie jest podobna jak w przypadku instalacji aparatów kompaktowych i kamer sportowych. Współczesny telefon zainstalowany za pomocą dedykowanego adaptera do rozdzielacza obrazu przez swoje funkcje foto i wideo staje się multimedialnym urządzeniem z możliwością wykonywania zdjęć, filmów, automatycznego zapisu materiału na dysku online czy bezpośredniego streamingu w czasie rzeczywistym do platform internetowych.
Smartfon z racji swojej multifunkcjonalności oraz dedykowanych aplikacji jest ciekawą opcją do zastosowań w mikroskopii stomatologicznej.
- Kamery zintegrowane z mikroskopem
Na rynku dostępne są rozwiązania z już wbudowanymi w głowice mikroskopów kamerami wysokiej jakości. Tego typu konstrukcje są fabrycznie zintegrowane i skalibrowane z układem optycznym urządzeń do pracy w powiększeniu.
Zaletami zintegrowanych systemów wideo z mikroskopami jest ograniczenie konieczności montażu dodatkowych akcesoriów, optymalne zamaskowanie przewodów zasilających i transmitujących dane oraz proste sterowanie zainstalowanymi modułami z pułapu operatora mikroskopu co korzystnie wpływa na ergonomię i wydajność pracy.
Niestety zamknięta forma konstrukcyjna może powodować brak wymiany wbudowanych fabrycznie kamer na nowsze i lepsze rozwiązania pojawiające się w przyszłości.
Poza tym zastosowane w takich przypadkach moduły wideo posiadają znaczne ograniczenia ustawień i sterowania w porównaniu z aparatami kompaktowymi, kamerami sportowymi bądź smartfonami. Nie zmienia to jednak faktu, że zintegrowane z mikroskopem kamery są alternatywą do tradycyjnych produktów.
Praca w powiększeniu z wykorzystaniem torów wizyjnych wymaga posiadania podstawowej wiedzy z zakresu fotografii oraz umiejętności obsługi aparatu lub kamery, który jest podłączony do mikroskopu.
Pojęcia czasu ekspozycji, charakterystyki przysłony oraz światłoczułości wyrażanej w wartościach ISO są fundamentalne do wykonywania odpowiednich zdjęć fotograficznych lub wideo.
Konfiguracja techniczna z kalibracją oraz instalacja toru wizyjnego w mikroskopie zabiegowym powinna być przeprowadzona przez odpowiednio przeszkolony personel techniczny lub serwis dystrybutora. Dzięki temu uzyskuje się gwarancję właściwego podłączenia toru wizyjnego do mikroskopu, co w praktyce przekłada się na właściwą eksploatację aparatu bądź kamery w pracy zabiegowej.
Wykorzystywanie aparatu lub kamery w pracy w powiększeniu powinno być wcześniej zaplanowane i celowane do konkretnych zadań. Dzięki temu dostawca urządzeń będzie mógł zaproponować właściwe rozwiązania dotyczące transmisji danych oraz obrazu do komputera bądź monitora. Często instalacja dodatkowych urządzeń będzie wiązała się z koniecznością poprowadzenia dodatkowych połączeń kablowych w gabinecie.
Uwaga, tor wizyjny ma wpływ na systematykę pracy pod mikroskopem. Beamsplittery montuje się między głowicą mikroskopu, a nasadką okularową co powoduje zwiększenie odległości między okularami mikroskopu, a jego obiektywem. W praktyce taka sytuacja powoduje, zwiększenie przestrzeni między głową operatora mikroskopu, a pacjentem co wpływa niekorzystnie na ergonomię pracy. Jednakże współczesne rozwiązania techniczne stosowane w mikroskopach stomatologicznych pozwalają na zminimalizowanie uniedogodnień przez właściwą regulację nachylenia kąta okularów mikroskopu (uchylne nasadki binokularowe) oraz zastosowanie dodatkowych przedłużeń ergonomicznych binokularów pozwalających na uzyskanie komfortowych ustawień binokularu. W tym wypadku optymalnym rozwiązaniem jest wybór toru wizyjnego fabrycznie połączonego z przedłużeniem ergonomicznym binokularu.
Tory wizyjne mają wpływ na ilość światła docierającego do aparatu bądź kamery oraz do oczu operatora mikroskopu. Kolejne układy optyczne jak beamsplittery i adaptery instalowane przy mikroskopie obniżają natężenie światła. Stąd w pewnych sytuacjach może powstawać konieczność mocniejszego doświetlania pola zabiegowego lub ustawiania większej czułości parametrów aparatów lub kamer do uzyskania odpowiednich zdjęć lub filmów zabiegowych.
Ze względu na progres technologiczny rozwiązania, które dekadę temu były stosowane w mikroskopii stomatologicznej przechodzą obecnie powoli do lamusa. Mimo tego, iż na rynku medycznym dostępne są jeszcze rozwiązania CCD bądź oraz opcje instalacji handycamów i lustrzanek do torów wizyjnych, to współczesne propozycje są zdecydowane bardziej atrakcyjne pod kątem użyteczności, dostępnych funkcji oraz ergonomii pracy.
Zalety stosowania aparatów fotograficznych i kamer wideo w codziennej praktyce mikroskopowej są niepodważalne, gdzie za chwilę może się okazać, iż dostępne są już kolejne przestrzenie do wykorzystywania możliwości archiwizacji i transmisji obrazu powiększonego pola zabiegowego.
Należy pamiętać, iż korzystanie z torów wizyjnych i podłączonych do nich urządzań wymaga konieczności nauki ich obsługi oraz poznania specyfiki pracy. Choć same procesy foto i wideo nie są bardziej skomplikowane od obsługi mikroskopu stomatologicznego.
Często mówi się, iż warto kroczyć z „duchem czasu”. To stwierdzenie nabiera szczególnego wyrazu gdy nowoczesna technologia znajduje zastosowanie w służbie leczenia gdzie stomatologia jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin medycyny. W tym kontekście możliwości archiwizacji i transmisji widzianego spod mikroskopu zabiegowego obrazu stają się pożądanym elementem całego procesu leczenia oferowanego przez pacjentom.
Dzisiaj faktem w gabinetach stomatologicznych jest to co kiedyś nawet na myśl nie przychodziło wynalazcom i konstruktorom pierwszych urządzeń fotograficznych.